Zavot Sığırı, özellikle Ardahan ve Kars ilimizde yetiştirilen, süt özellikleri öne çıksa da kombine verimli olan yerli sığır ırklarımızdan biridir. İsmini Kars ilinin Zavot Bölgesi’nden alır. Bu sığır ırkının atalarının, anavatanları olan Kafkasya ve/veya Gürcistan üzerinden, Anadolu’ya geldikleri düşünülmektedir.

Son yıllarda sayıları çok azalmıştır. Irkı koruma çalışmaları Tarım ve Orman Bakanlığı’na bağlı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü ( TAGEM ) tarafından desteklenmektedir. Bu bağlamda Doğu Anadolu Tarımsal Araştırma Enstitüsü ( DATAE ) tarafından yürütülen “Evcil Hayvan Genetik Kaynaklarının Korunması ve Sürdürülebilir Kullanımı Projesi” kapsamında koruma altına alınmışlardır. (Kırmızı yazıya tıklayarak Araştırma Enstitüsü’nün web sayfasına ulaşabilirsiniz.) Bu sayede 2014 yılında sadece 84 adet kalan Zavot sığırlarının sayısı 2020 yılı itibariyle 782’ye yükselmiştir. Yetiştirme çalışmaları Ardahan ilimize bağlı Alagöz Köyü’nde devam etmektedir. Buradaki üreticilere sığır başı yıllık 600 TL destekleme ödemesi yapılmaktadır.

Zavot Sığırı Genel Özellikleri

• Yaşadıkları bölgeye adaptasyonları çok iyidir.
• Hastalıklara ve zorlu iklim koşullarına dayanıklı bir sığır ırkıdır.
• Engebeli arazilerde, yetersiz bakım, beslenme ve barınma koşullarında dahi yetiştirilmeleri mümkündür. Yetiştiriciliklerinde genellikle  hazır yem kullanılmaz.
• Yılın yarısını otlaklarda geçirirler. Meralardan yararlanma kabiliyetleri yüksektir.
• Et kaliteleri iyidir.
• Geç gelişen bir ırktır. Damızlık yaşı dişilerde 17 – 27 ay, erkeklerde 24 – 36 ay arasındadır.

Morfolojik ( Görünüm ) Özellikleri

• Hakim renk genellikle krem ya da  beyazdır. Nadiren açık sarı Zavot sığırlarına da rastlanır.
• Yetişkin erkeklerin cidago yüksekliği 120 – 140 cm, dişilerin ise 100 – 130 cm’dir.
• Orta irilikte ve sağlam bir  vücut yapıları vardır.
• Vücutları oldukça elastik bir deri tabakasıyla örtülüdür.
• Kemikleri sağlam yapıda, sırt hatları düzdür.
• Burunlarının merme tabakasında koyu veya açık renkli lekelenmeler bulunur.
• Kafa yapıları, sütçü sığır ırklarına özgü özellikler gösterir.
• Hem erkek hem de dişi sığırlar boynuzlu olurlar.

Zavot Sığırı Verim Özellikleri

• Yetişkin erkeklerin ortalama canlı ağırlığı 400 – 600 kg, yetişkin dişilerin ortalama canlı ağırlığı ise 270 – 450 kg. arasında değişir.
• Erkek buzağıların doğum ağırlıkları 19 – 28 kg, dişi buzağıların doğum ağırlığı  17 – 24 kg. arasındadır.
• Besi randımanı iyi bir ırktır. Besiye alınan erkek sığırlarda günlük canlı ağırlık artışı   900 – 1000 gr’ı bulabilir.
• Besi sonunda karkas randımanı % 55 – 57,5 arasında değişmektedir.
• İneklerdeki laktasyon süresi 200 – 250 gündür.
• Bir laktasyondaki süt verimleri 1600 – 2000 lt. arasındadır.
• Sütlerindeki yağ oranı, beslenme şekline de bağlı olarak  % 3.5 – 4.5 aralığında değişmektedir.